Gabion Duvar Nedir?
Gabion duvarlar, punta kaynak ile çelik tel örgüden yapılan kutuların içine taş doldurularak imal edilen duvarlardır. Son zamanlarda kullanımı artan bu duvarlar, esnek ve geçirgenliğe de sahip oldukları için şevlerin ve düşey yarmaların stabilitesini korudukları için ekonomik ve estetik çözümler denilince akla gelen duvar tiplerindendir.
Genelde 1 metrekare kesite sahip ve 2-4 m uzunluğundaki tel sepetlerin içine 250-100 mm boyutları arasındaki kaya parçaları ile doldurulur. Bu sepetler çalışmanın yapılacağı alana kapalı bir şekilde getirilir. Bu şekilde taşındıktan sonra açılır ve prizma şekline getirildikten sonra içi taş doldurulur ve istenen konuma bırakılır.
Bu boyutlarda sandıkta 0.45 dolayında bir boşluk sağlanır. Böylece sandıklardaki sıkışabilirlik özelliklerini ve bundan kaynaklanacak sorunlar göz önünde tutulur. Duvarın bazı bölümündeki sıkışabilirlik sonucu aşağıya doğru hareket edeceğinden ötürü rijit duvarlardakinin tam tersi, dolgu ile duvar arasında aşağı değil, yukarı doğru bir kesme kuvveti oluşmaktadır.
Gabion Duvar Uygulaması
Gabion duvarların kullanıldığı alanlar; kıyı koruması, dere yatağı ıslahı, heyelan bölgeleri, kaya tutucu bariyer olarak, erozyon riskinin yüksek olduğu yerlerde, toprak kayması önlenmesi ve sel riskinin azaltalması için, havza iyileştirmesi için, demiryolu ve karayollarının uygulamasında, köprü ayak yaklaşımlarında kullanılır.
Gabion duvarların devrilmesi, tabanda kaymanın gerçekleşip gerçekleşmeyeceği, sandıklar arası kayma olup olmayacağı, kaya dolgunun sıkışması ile ilgili inceleme yapmak gereklidir. Gabion duvarın aralarında %30 boşluklu yapısının olması sebebi ile barbakana ihtiyaç duymamakta ve geri planda oluşan su basıncını tahliye edebildiği bilinmektedir.
Gabion duvarların sahip olduğu ağırlık yapısı ve sistemsel donatılı olması sebep ile (toprakarme mantığı doğrultusunda) iki ana prensip göre çalışmaktadır:
Gabion duvar, ağırlık yapısı şeklinde tasarlandığı zaman piramit mantığı ile tasarlanmaktadır. Bu şekilde tasarlandıklarında mevcut kesitin ağırlık merkezi belirlenmektedir.
Bu doğrultuda gabion duvarın stabilitesine negatif yönde etki eden deprem, yükler ve geri dolgusu kuvvetleri belirlenebilir. Duvarın stabilitesine artı yönde etki eden yükler duvarın kendi ağırlığı, duvarın ön tarafında yapılacak dolgular ile karşılaştırılmaktadır.
Donatılı sistemlerde ise gabion duvarın çalışma prensibi farklı olmaktadır. Bu tarz sistemlerde ön tarafta 0,5-1 m yüksekliğinde kutu gabionlar kullanılmakta ve sistem geogrid malzemesi, geotekstil ya da çelik donatı malzemeleri ile güçlendirilmektedir.
Sistemin stabilitesi kullanılacak donatı malzemeleri ile sağlanmaktadır ve prensip kayma yüzeyleri belirlendikten sonra donatıların kayma yüzeyleri üzerinde oluşacak kesme kuvvetlerini taşıması mantığına dayanmaktadır.